میان پیغمبران جرجیس را انتخاب کرده!

(جرجیس نام پیغمبری است از اهل فلسطین که پس از حضرت عیسی بن مریم به پیغمبری مبعوث گردیده است.)

حتماً این ضرب المثل را شنیده‌اید؟ آیا می‌دانید ریشه‌ی این ضرب‌المثل از کجاست و در چه موقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

استفاده از این  ضرب‌المثل موقعی است که کسی در انتخاب چیزی بی‌سلیقگی نشان دهد و آنچه را که کم فایده و بی ‌ارزش‌تر باشد را انتخاب کند. امّا جرجیس چرا ضرب‌المثل شده است؟ علت این است که در میان چند هزار پیامبر مرسل و غیرمرسل که برای هدایت و ارشاد افراد بشر مبعوث گردیده‌اند گویا تنها جرجیسِ پیغمبر صورتی پر چین و چروک  و نازیبا داشته است. جرجیس آبله رو بود و یک سالک بزرگ بر پیشانی و به قولی بر روی بینی داشت که به نازیبایی سیمایش می‌افزود.

با توجه به این خصوصیات اگر شخصی در میان یک صد و بیست و چهار هزار پیغمبر به انتخاب جرجیس اقدام کند، بخاطر این انتخاب، این ضرب‌المثل را می‌آورند. و اما وجه تسمیه قصه گونه‌ای نیز به سبک داستان‌های کلیله و دمنه برای این ضرب‌المثل ذکر گردیده است که تا از بار بی‌حرمتی نسبت به یک پیامبر دوری جسته شود و آن قصه از این قرار می‌باشد. از قضای فلکی خروسی بینوا در چنگال روباهی مکار اسیر شده بود و روباه او را به دندان گرفته و با خود می‌برد تا در مکانی امن با خیالی آسوده تناول کند. خروس که خود را در میان دندان‌های برّنده و قوی روباه اسیر می‌دید به فکر چاره‌ای افتاد که تا خود را از آن مخمصه نجات بدهد. او التماس کنان به روباه گفت: «اینک که من آخرین دقایق عمرم را می‌گذرانم آرزو دارم که تو نام یکی از پیامبران را به زبان بیاوری تا به حرمت نام مقدس او، عذاب مرگ بر من آسان گردد.»

قصد خروس در واقع این بوده است که وقتی روباه دهان باز کرده و بخواهد اسم یکی از انبیاء را به زبان بیاورد ، او از دهانش رها شده، از چنگالش گریخته و به مکانی دور از دسترس آن روباه گرسنه پناه ببرد. امّا از آنجا که روباه، خود سردسته مکّاران روزگار است به نیّت خروس پی برده و می‌گوید: جرجیس، جرجیس! روباه با ادای نام این پیامبر نه تنها دهانش باز نمی‌گردد بلکه دندانهایش بیشتر نیز به هم فشرده شده و باعت خرد شدن  استخوانهای بدن خروس می‌گردد. خروس در آخرین لحظه‌ی حیات خود می‌گوید: «لعنت بر تو، که در میان پیامبران جرجیس را انتخاب کردی!».