علی (ع) محبوب قلبها

علی (ع) محبوب دل‌ها و معشوق انسان‌هاست. ملاک دوستی او جسم نیست. زیرا جسم او اکنون در بین ما نیست.علی از آن نظر محبوب است که پیوند الهی دارد. دل‌های ما به طور ناخودآگاه در اعماق خویش با حق سر و سرّ و پیوستگی دارد. علی در راه خدا از کسی ملاحظه نداشت بلکه اگر به کسی عنایت می‌ورزید و از کسی ملاحظه می‌کرد به خاطر خدا بود. قهراً این حالت دشمن‌ساز است و روح‌های پر طمع و پر آرزو را رنجیده می‌کند و به درد می‌آورد.

علی در دوران خلافتش سه دسته را از خود طرد کرد و با آنان به پیکار برخاست: اصحاب جمل که خود آنان را «ناکثین» نامید و اصحاب صفّین که آن‌ها را «قاسطین» خواند و اصحاب نهروان یعنی خوارج که خود آن‌ها را «مارقین» می‌خواند. ناکثین از لحاظ روحیه، پول‌پرستان بودند، صاحبان مطامع و طرفدار تبعیض. سخنان او درباره‌ی عدل و مساوات بیش‌تر متوجه این جمعیت است. روح قاسطین روح سیاست و تقلّب و نفاق بود. مارقین روحشان روح عصبیت‌های ناروا و خشکه مقدسی‌ها و جهالت‌های خطرناک بود. علی نسبت به همه‌ی این‌ها دافعه‌ای نیرومند و حالتی آشتی ناپذیر داشت. خوارج یعنی شورشیان. این واژه از «خروج» به معنای سرکشی و طغیان گرفته شده است. پیدایش آنان در جریان حکمیت است. این جمعیت را از آن نظر «خوارج» گفتند که از فرمان علی تمرّد کردند و علیه او شوریدند.

«علامه شهید مرتضی مطهری»