حضرت مهدی (عج)؛ حاکم شرق و غرب زمین
حضرت مهدی (عج) یگانه فرزند امام عسکری علیه‌السلام یازدهمین امام شیعیان است. امام زمان حضرت مهدی (عج) در سحرگاه نیمه شعبان ۲۵۵ هجری قمری در سامرّا چشم به جهان گشود و پس از پنج سال زندگی تحت سرپرستی پدر و مادر بزرگوارشان نرجس خاتون، در سال ۲۶۰ هجری قمری به دنبال شهادت حضرت عسکری علیه السلام ـ همچون حضرت عیسی علیه السلام و حضرت یحیی علیه السلام که در سنین کودکی عهده دار نبوّت شده بودند ـ در پنج سالگی منصب امامت شیعیان را عهده‌دار شدند. آن بزرگوار پس از سپری شدن دوران غیبت با تشکیل حکومت عدل جهانی احکام الهی را در سرتاسر زمین حاکمیت خواهد بخشید.
آخرین امام شیعیان در پانزدهم ماه شعبان ۲۵۵ هجری قمری، علی رغم مراقبت‌های ویژه مأموران حکومت عباسی، در خانه امام عسکری علیه السلام چشم به جهان گشودند. تولد مخفیانه آن حضرت بی‌شباهت به تولد حضرت موسی علیه‌السلام و حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام نیست. همان گونه که این دو پیامبر بزرگ الهی تحت شدیدترین تدابیر امنیتی فرعونیان و نمرودیان به اراده خداوند و به سلامت در کنار کاخ فرعون و نمرود متولّد شدند، حضرت مهدی (عج) نیز در حالی که جاسوسان و مأموران خلیفه عباسی تمام وقایع خانه امام یازدهم علیه السلام را زیر نظر داشتند، در کمال امنیت و بدون آن که دشمنان بویی ببرند، در سحرگاه روز جمعه نیمه شعبان قدم به جهان هستی گذاشتند.
سیمای امام زمان حضرت مهدی (عج)
پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام هر کدام در سخنان خود به اوصاف امام مهدی (عج) اشاره کرده‌اند. حضرت امام رضا علیه السلام در توصیف ویژگی‌های چهره و سجایای اخلاقی و ویژگی‌های برجسته آن حضرت می‌فرمایند: «قائم آل محمد (عج) هاله‌هایی از نور چهره زیبای او را احاطه کرده است رفتار معتدل و چهره شادابی دارد. از نظر ویژگی‌های جسمی شبیه‌ترین فرد به رسول خدا (ص) است. نشانه خاصّ او آن است که گرچه عمر بسیار طولانی دارد، ولی از سیمای جوانی برخوردار است؛ تا آن جا که هر بیننده‌ای او را چهل ساله یا کمتر تصور می‌کند. از دیگر نشانه‌های او آن است که تا زمان مرگ با وجود گذشت زمان بسیار طولانی هرگز نشان پیری در چهره او دیده نخواهد شد»
دوران زندگی امام زمان حضرت مهدی (عج)
دوران زندگی امام زمان حضرت مهدی (عج) به چهار دوره تقسیم می‌شود:
۱- از تولد تا غیبت
امام زمان حضرت مهدی (عج) پس از تولد حدود پنج سال تحت سرپرستی پدر بزرگوارشان امام عسکری علیه السلام به صورت نیمه مخفی زندگی کردند. یکی از کارهای بسیار مهمی که حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در این دوره انجام دادند این بود که امام زمان حضرت مهدی (عج) را به بزرگان شیعه معرفی کردند تا در آینده در مسئله امامت دچار اختلاف نشوند.
۲- غیبت صغری
پس از شهادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در سال ۲۶۰ هجری قمری دوره غیبت صغری آغاز شد و تا سال ۳۲۹ هجری قمری ادامه پیدا کرد. در این دوره امام زمان حضرت مهدی (عج) از طریق چهار نائب به ادامه امور مردم می‌پرداختند.
۳- دوره غیبت کبری
این دوران از سال ۳۲۹ هجری قمری شروع شد و تا زمانی که خداوند مصلحت بدانند ادامه خواهد داشت در این دوره پاسخ به پرسش‌ها و احکام مردم بر عهده نایبان عام آن حضرت است و حضرت نایب خاصی برای این دوره معرفی نکرده‌اند.
۴- دوره حکومت امام زمان حضرت مهدی (عج)
پس از ظهور، امام زمان حضرت مهدی (عج) بر اساس احکام اسلام حکومت واحد جهانی تشکیل خواهند داد که در سایه آن سرتاسر عالم پر از عدل و داد خواهد شد.
اصحاب و یاران امام زمان حضرت مهدی (عج)
۱- عثمان بن سعید عمروى (متوفاى سال ۲۶۵ ق)
۲- محمد بن عثمان عمروى (متوفاى سال ۳۰۴ ق)
۳- حسین بن روح نوبختى (متوفاى سال ۳۲۶ ق)
۴- على بن محمد سمرى (متوفاى سال ۳۲۹ ق)
این چهار تن نماینده بلافصل امام زمان حضرت مهدی (عج) بودند که در ایام غیبت صغرى، پس از شهادت امام حسن عسکرى (ع)، از سال ۲۶۰ تا ۳۲۹، به مدت ۷۰ سال به ترتیب، واسطه میان امام زمان حضرت مهدی (عج) و شیعیان ایشان بودند. این چهار نفر به «نوّاب اربعه» مشهورند. ولى در هنگام خروج آن حضرت، ۳۱۳ نفر از یارانش به او پیوسته و نخستین هسته لشکریان امام زمان حضرت مهدی (عج) را تشکیل مىدهند. علاوه بر آنان، هزاران نفر در ایام غیبت آن حضرت به این مقام ارجمند نایل شدهاند که بر دیگران پنهان مانده است و پنهان خواهد ماند. همچنین افراد بسیارى در ایام غیبت به محضرش شرفیاب گشته و از عنایاتش بهرهمند شدهاند که در این جا به نام برخى از آنان اشاره مى‌گردد:
۱- اسماعیل بن حسن هرقلى
۲- سید محمد بن عباس جبل عاملی
۳- سید عطوه علوى حسنى
۴- امیراسحاق استرآبادى
۵- ابوالحسین بن ابى بغل
۶- شریف عمر بن حمزه
۷- ابوراجح حمامى
۸- شیخ حر عاملى
۹- مقدس اردبیلى
۱۰- محمد تقى مجلسى
۱۱- میرزا محمد استرآبادى
۱۲- علامه بحرالعلوم
۱۳- شیخ حسین آل رحیم
۱۴- ابوالقاسم بن ابى جلیس
۱۵- ابو عبداللَّه کندى
۱۶- ابو عبداللَّه جنیدى
۱۷- محمد بن محمد کلینى
۱۸- محمد بن ابراهیم بن مهزیار
۱۹- محمد بن اسحاق قمى
۲۰- محمد بن شاذان نیشابورى
زمامداران معاصر امام زمان حضرت مهدی (عج)
امام زمان حضرت مهدی (عج) از زمان تولد (سال ۲۵۵ هجرى قمری) تا زمان ظهور و تشکیل حکومت جهانى، با تمام حاکمان و زمامداران کشورهاى اسلامى و غیر اسلامى، معاصر بوده و خواهد بود؛ اما خلفاى عباسى که در ایام غیبت صغراى آن حضرت بر مسلمانان حکومت راندند، عبارتند از:
۱- مهتدى عباسى (۲۵۵ – 256 ق)
۲- معتمد عباسى (۲۵۶ – 279 ق)
۳- معتضد عباسى (۲۷۹ – 289 ق)
۴- مکتفى عباسى (۲۸۹ – 295 ق)
۵- مقتدر عباسى (۲۹۵ – 320 ق)
۶- قاهر عباسى (۳۲۰ – 322 ق)
۷- راضى عباسى (۳۲۲ – 329 ق)
۸- متقى عباسى (۳۲۹ – 333 ق)
هنگامى که امام زمان حضرت مهدی (عج) ظهور کند و قیام آزادى‌بخش وى فراگیر شود، برخى از سلاطین و حاکمان کشورها در برابر او تواضع نموده و سر تسلیم فرود مىآورند و برخى دیگر با آن حضرت، به مقابله و منازعه بر مىخیزند و پس از درگیرى، متحمل شکست و اضمحلال خواهند شد و حکومت آن حضرت، از شرق تا غرب کره زمین را فرا خواهد گرفت. در این باره، روایات فراوانى از معصومین (ع) نقل شده است که براى نمونه، حدیثى را از امام محمد باقر (ع) بیان مىکنیم:
عَن أبی جعفر(ع) قال: القائِمُ مِنّا مَنصُورٌ بالرُّعبِ، مُؤیّدٌ بالنَّصر، تُطوى له الأرضُ وَتظهَرُ لَهُ الکنوزُ ویبلغُ سُلطانه المشرقَ والمغرِبَ ویُظِهرُ اللَّهُ دینهُ على الدّینِ کُلّه ولو کَرِهَ المُشرکون فلا یَبقى على وجهِ الأرضِ خرابٌ إلّا عمّر وینزلُ روحُاللَّهِ عیسى بن مریم فیُصلّی خلفه.
قیام کننده از ما منصور به رعب و مؤیّد به نصر است. زمین از براى او در نوردیده شود و گنجهاى پنهان را براى او آشکار کند. سلطنت و حکومت او شرق و غرب را فرا خواهد گرفت و خداوند منان، به دست او دین خود را بر همه دینها غالب گرداند، اگر چه مشرکان را خوش نیاید. در روى زمین هیچ خرابى باقى نماند، مگر این که آبادش کند و روح اللَّه، عیسى بن مریم از آسمان نازل شده و بر او اقتدا کند و پشت سرش نماز بخواند.
